Wpływ fitoestrogenów na molekularne mechanizmy procesów rozwoju i różnicowania gonad u jesiotrów

Krótki opis projektu: (Cel projektu, zadania, grupy docelowe, efekty projektu)

Projekt miał na celu określenie wpływu fitoestrogenów takich jak: genisteina, daidzeina oraz kumestrol, występujących w wysokobiałkowych paszach, na molekularne i morfologiczne mechanizmy rozwoju i różnicowania gonad u jesiotrów. W projekcie przyjęto założenie, że fitoestrogeny, podawane jesiotrom w okresie poprzedzającym cytologiczne różnicowanie gonad, mogą powodować zaburzenia rozwoju tkanki rozrodczej związane z odziaływaniem androgenowym, estrogenowym a także antyestrogenowym i antyandrogenowym, przejawiające się feminizacją lub maskulinizacją gonad albo częściową a w skrajnych przypadkach nawet całkowitą degeneracją tej tkanki. W celu wyjaśnienia mechanizmu leżącego u podłoża zaburzeń rozwoju tkanki rozrodczej indukowanej badanymi fitoestrogenami, analizie poddano ekspresję kluczowych genów związanych z różnicowaniem się komórek rozrodczych i somatycznych gonad w kierunku żeńskim bądź męskim. Zmiany w profilu ekspresji badanych genów wykorzystano do oceny procesów związanych z feminizacją i maskulinizacją oraz degeneracją komórek płciowych, stanowiąc swoisty marker procesów molekularnych prowadzących do wystąpienia obserwowanych zmian w tkance rozrodczej. Ponieważ efekt oddziaływania związków w znacznym stopniu zależy od zdolności ryb do pobierania, metabolizowania oraz od tempa wydalania badanych substancji, w trakcie eksperymentu oceniono poziom bioakumulacji fitoestrogenów w osoczu jesiotrów poddanych eksperymentalnemu żywieniu.

Wykaz prac opublikowanych w wyniku realizacji projektu:

1. Rzepkowska M., Roszko M., Fajkowska M., Adamek-Urbańska D., Ostaszewska T., Dietary isoflavone intake and tissue concentration in cultured sturgeons, Aquaculture Nutrition,  https://doi.org/10.1111/anu.13045, 2020
2. Rzepkowska M., Fajkowska M., Adamek-Urbańska D., Roszko M., RAS-reared Russian sturgeon (Acipenser gueldenstaedtii): gonad impairments – w recenzji, Aquaculture